Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

• osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na:
• podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
• na podstawie zgody na pobyt tolerowany – w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego,
• mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Porozumienia o Wspólnym Handlu – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konwencji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozmienieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich UE i członków ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Pomoc społeczna  umożliwia przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych tym, którzy nie są one w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach  odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Prawo do świadczeń pomocy społecznej, na podstawie art. 7 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku, przysługuje osobom i rodzinom z powodu przyczyn, do których należą w szczególności:

1. ubóstwo,
2. sieroctwo,
3. bezdomność,
4. bezrobocie,
5. niepełnosprawność,
6. długotrwała lub ciężka choroba,
7. przemoc w rodzinie,
   7a.  potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi,

8. potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
9. bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych,
10. (uchylony)
11. trudności w integracji cudzoziemców,  którzy uzyskali w RP  status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub pozwolenie na pobyt czasowy udzielony w związku z okolicznością o której mowa w art. 159 ust/1 pkt 1 lit. c) lub d) ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach,
12. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
13. alkoholizm lub narkomania,
14. zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe,
15. klęska żywiołowa lub ekologiczna.

Miesięczny dochód osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc nie może być wyższy od kwoty określonej w Ustawie o pomocy społecznej  (tzw. kryterium dochodowe ustalone zgodnie z art. 8 ust 1 ustawy).
Obecnie obowiązujące od 1 października 2018 roku  (Dz. U. z 13 lipca 2018r. poz. 1358) kryteria dochodowe wynoszą:

• dla osoby samotnie gospodarującej – 701,- zł.,
• dla osoby w rodzinie – 528,- zł.,

Obok kryterium dochodowego powinien wystąpić co najmniej jeden z powodów powyżej wymienionych lub inne okoliczności uzasadniające udzielenie pomocy społecznej.

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszone o:

• miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne,
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodów nie wlicza się:

• jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego,
• zasiłku celowego,
• pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty,
• wartości świadczeń w naturze,
• świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych,
• dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego

W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

• przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,
• pracy socjalnej,
• prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
• analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
• realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej mają osoby i rodziny, które spełniają przesłanki określone w ustawie o pomocy społecznej. W zależności od sytuacji osoby te mogą ubiegać się m.in. o pomoc pieniężną w postaci:

• zasiłku stałego,
• zasiłku okresowego,
• zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego,
• zasiłku i pożyczki na ekonomiczne usamodzielnienie,
• pomocy na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki,
• świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,
• wynagrodzenia należnego opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd.

lub o pomoc niepieniężną w postaci:

• pracy socjalnej
• biletu kredytowanego,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• składki na ubezpieczenie społeczne,
• pomocy rzeczowej, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
• sprawienia pogrzebu,
• interwencji kryzysowej,
• schronienia,
• posiłku,
• niezbędnego ubrania,
• usług opiekuńczych, w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz rodzinnych domach pomocy,
• specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania w ośrodkach wsparcia,
• mieszkania chronionego,
• pobytu i usługi w domu pomocy społecznej,
• pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomocy w uzyskaniu zatrudnienia, pomocy na zagospodarowania – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,

Jak uzyskać pomoc z MOPS?

• należy zgłosić się do MOPS w Wejherowie przy ul. Kusocińskiego w godzinach pracy Ośrodka,
• należy złożyć podanie/wniosek o pomoc opisując zaistniały problem,
• w ciągu 14 dni pracownik socjalny odwiedza osobę lub rodzinę starającą się o pomoc w jej mieszkaniu w celu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego,
• osoba ubiegająca się o świadczenie zobowiązana jest do przedstawienia dokumentów potwierdzających dochody oraz innych zaświadczeń wymaganych przez pracownika socjalnego,
• ostateczną decyzję o przyznaniu pomocy lub jej odmowie podejmuje Dyrektor Ośrodka z upoważnienia Prezydenta Miasta.

Inne istotne informacje.

• Od każdej wydanej decyzji  przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od otrzymania decyzji za pośrednictwem Dyrektora Ośrodka.
• Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczne z rezygnacją z pomocy.
• Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
• Zgodnie z Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z dnia 4 września 2015r., poz. 1310 , art. 107, ust. 3a i 3b)  przy przeprowadzaniu wywiadu środowiskowego oraz świadczeniu pracy socjalnej w środowisku może uczestniczyć drugi pracownik socjalny. Rodzinny wywiad środowiskowy oraz świadczenie pracy socjalnej w środowisku może się odbywać w asyście funkcjonariusza Policji.

Kontrakt socjalny.

Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (osoby zwracającej się o pomoc, pracownika socjalnego oraz Dyrektora Ośrodka). Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów środowiska lokalnego. Kontrakt zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanej przez Ośrodek pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu. Okres, na jaki zawierany jest kontrakt socjalny dostosowywany jest z jednej strony do sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba zawierająca kontrakt, a z drugiej – do form wsparcia, zaproponowanych przez Ośrodek.

Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną:

Osoby i rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę zatrudnioną, a także marnotrawienie przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, będą marnotrawienie własnych zasobów finansowych oraz ich nieracjonalne wykorzystywanie może stanowić podstawę do ograniczenia lub odmowy przyznania świadczeń albo przyznanie pomocy w formie niepieniężnej. Również odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.

Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie swojej sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz zwrot nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.

Aktualne akty prawne związane z pomocą społeczną znajdują się w dziale:  „Prawo”